Khám phá ngôi nhà cổ nhất Sài Gòn còn sót lại

Ngôi nhà cổ nhất Sài Gòn với hơn 200 năm tuổi hiện còn sót lại chắc không mấy người biết hoặc để ý đến. Nằm lọt thỏm trong khuôn viên của Tòa tổng giám mục TPHCM tại số 180, đường Nguyễn Đình Chiểu, quận 3.

Lịch sử ly kỳ

Sau khi Nguyễn Ánh lấy lại Gia Định từ tay quân Tây Sơn. Cảm phục trước công tận tụy, phục vụ và giúp đỡ của Đức cha Bá Đa Lộc, ông đã cho xây dựng nơi ở của người này gần kênh Nhiêu Lộc ngay sát chân thành Gia Định. Địa điểm xây cất đầu tiên hiện nay thuộc khuôn viên Thảo Cầm Viên.

Ngôi nhà cổ hơn 200 tuổi ở Sài Gòn

Những năm thập niên 60 của thế kỷ 19, ngôi nhà được di dời về vùng đất của các Thừa sai gần dinh Thống Nhất. Tới năm 1911 thì dời tiếp về Tòa tổng giám mục cho đến ngày nay. Bá Đa Lộc là người có công rất lớn giúp chúa Nguyễn Ánh đánh bại Tây Sơn và lên ngôi vua vào năm 1802 nên được đặc cách và ưu tiên. Đồng thời, ông cũng chính là thầy dạy của Thái tử Cảnh (con Nguyễn Ánh).

Chính những mối liên hệ đó mà ngôi nhà được xây cất ở những vị trí đắc địa. Ngôi nhà cổ hơn 200 năm tuổi còn tồn tại dường như là một kỳ tích giữa một vùng đất đầy biến động của lịch sử và văn hóa.

Giá trị văn hóa

Hẳn, giá trị kiến trúc còn hiện tồn với thiết kế cổ truyền thống. 3 gian và 2 trái là nét đặc trưng và phổ biến. Chưa kể, nội thất bên trong rất sang trọng và chắc chắn. Cột, kèo gỗ... chắc chắn được làm bằng gỗ quý. Từng chi tiết và mối ghép được làm rất công phu theo kỹ thuật ghép mộc thời xưa.

Không gian hiện nay hầu như được giữ nguyên so với lần xây dựng đầu tiên vào 200 năm trước. Gian giữa hiện để bàn thờ cầu nguyện nên vẫn còn vẻ quyến rũ cổ kính từ ban đầu. Riêng phần chân cột đã có sự thay đổi một chút với đế đá để tránh hư mọt, mối hỏng. Tuy vậy, phần họa tiết và hoa văn trang trí vẫn sáng bóng và tinh xảo.

Lối kiến trúc cung đình kết hợp với lối dân gian phổ biến từ xưa. Ngói âm dương tạo nét sang trọng và sức hấp dẫn mê đắm.

Ở ngay giữa trung tâm thành phố, một ngôi nhà cổ với lịch sử lâu đời mang đầy đủ giá trị văn hóa của một vùng đất và tính chất biến động qua các thời đại quả thực rất hiếm hoi và quý giá. Đây chính là đồ cổ lớn mà vùng đất Gia Định xưa còn được.